این میدان دومین میدان تاریخی جهان از نظر بزرگی بعد از تیان آنمن پکن چین است. میدان نقش جهان اصفهان که به دستور شاه عباس صفوی پادشاه پر آوازه و قدرتمند صفوی ساخته شد و مزین به شاهکارهای معماری ایران که نشانگر بلوغ معماری صفوی ایرانی دارند است.
یکی از اصلی ترین جاذبه های گردشگری اصفهان و ایران محسوب می گردد. که دیدار از آنها برای هر گردشگر ورودی به ایران از واجبات است به عبارتی شناسنامه تاریخ و فرهنگ و هنر و تمدن ایرانی به حساب می آید.
کسی بدون دیدن این میدان نمی تواند ادعا کند از جلوه های تمدن ایرانی کامل بازدید کرده است. میدان نقش جهان اصفهان در محل باغی شاخته شده است که معروف به نقش جهان بوده است.
تاریخچه میدان
این نام برای میدان از اسم این باغ گرفته شده است در حدود سالهای ۱۵۹۸ تا ۱۶۲۹ میلادی کار ساخت این میدان بزرگ به دستور شاه عباس صفوی صادر و ساخته شد. میدان نقش جهان ۱۶۵ متر عرض و بیش از ۵۰۰ متر طول دارد و مساحت آن حدود ۸۵ هزار متر مربع می شود.
این میدان محلی برای انجام بازی های چوگان و انجام مراسمات رسمی و سلطنتی بود. در ادوار مختلف جهانگردان بسیاری از میدان نقش جهان و شکوه و جلالش نوشته اند که از آن جمله می توان به شوالیه شاردن(فرانسوی)،تاورنیه،پی یتر و دولاواله،سانسون انگلبرت کمیفر اشاره کرد.
میدان نقش جهان به نام های بسیاری نامیده شد ولی نهایت نام نقش جهان برای آن به یادگار ماند. از جمله این نام ها میدان بزرگ، میدان نو، میدان قصر، میدان شاه، میدان سلطنتی، میدان بزرگ شاهی، میدان امام و … .
در دوران قاجار بخش زیادی از میدان تخریب شده بود ولی در دوران پهلوی با توجه به ارزش نهادن حکومت شاه به مظاهر ملی گرایی و تمدن ایرانی این میدان کامل و بسیار زیبا بازسازی گردید و این بازسازی تا به امروز تداوم داشته است.
میدان نقش جهان یکی از دیدنی های اصفهان و جزو نخستین آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی و میراث جهانی یونسکو کشور ایران است. و یکی از آثار شاخص در تور کلاسیک ایران برای مسافرین ورودیست که بخشی از شناسنامه تاریخ و فرهنگ و هنر و معماری کشور ایران است که برای گردشگران ورودی به ایران عرضه می گردد.
شاه عباس صفوی شاه قدرتمند صفوی به دلیل مشکلات سیاسی، برخوردهای متعدد ایران و عثمانی و موقعیت جغرافیایی شهر اصفهان، پایتخت خود را از قزوین به اصفهان منتقل می کند.
بدین منظور شیخ بهایی به دستور شاه عباس، طرحی نو برای اصفهان تهیه می‌کند که در تباین با سازمان شهر کهن است و حلقه ی اتصال و مفصل این دو بافت کهن و جدید، میدان نقش جهان قرار می‌گیرد که با الهام از الگوهای پیشین خود در اصفهان( میدان عتیق دوران آل بویه) و تبریز (میدان حسن پادشاه) و قزوین (میدان عالی قاپو)، نقطه‌ی اوج و بارزترین نماد اقتدار و عظمت پادشاهی و فرهنگ دوران خود قرار می‌گیرد.
در دوره شاه عباس اول صفوی در سال ۹۷۷ هجری، آن باغ را تا حدود امروزی آن، وسعت داده‌اند و در اطراف آن مشهورترین و عظیم‌ترین بناهای تاریخی شهر اصفهان که شهره‌ی آفاق است مانند مسجد جامع عباسی (مسجد امام امروز در جنوب میدان) و مسجد شیخ لطف الله اصفهان در شرق میدان نقش جهان و عمارت عالی قاپو در غرب میدان و سردر بازار قیصریه در شمال میدان به وجود آمده است.
هر یک از این آثار یکی از دیدنی های اصفهان است که باید هر گردشگر که به اصفهان سفر می کند حتما آن را ببیند. شاه عباس به جای تخریب بافت قدیم شهر تصمیم گرفت شهر را در جهت جنوب یعنی در جهت رودخانه زاینده رود توسعه دهد، از این دوره به بعد شاهد گسترش اصلی شهر در اطراف مجموعه چهارباغ، میدان نقش جهان و به سمت جنوب و به طرف زاینده رود بوده است.
در رابطه با سازندگان این میدان عظیم به طور مشخص در سردر مسجد جامع عباسی به نام “استاد علی اکبر اصفهانی” و در محراب مسجد شیخ لطف الله به نام “استاد محمد رضا اصفهانی” اشاره شده است.
در قرن یازدهم هجری (قرن هفدهم میلادی) این میدان یکی از بزرگترین میدان‌های جهان و در دوره‌ی شاه عباس و جانشینان او محل بازی چوگان و رژه ارتش و چراغانی و محل نمایش‌های مختلف بوده است.
دو دروازه سنگی چوگان از آن دوره هنوز در شمال و جنوب میدان از عظمت دیرین آن حکایت می‌کند. شاه عباس از قسمت شاه نشین کاخ عالی قاپو به تماشای بازی اسب سواران در میدان مشغول می‌شد.
در دوره قاجار، این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌توجهی قرار گرفت. بخش‌هایی از میدان نقش جهان اصفهان در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب شد.
بخش‌هایی نیز از جمله عمارت نقاره‌خانه در دوره قاجار از میان رفت. از زمان حکومت رضا شاه تا امروز، کار مرمت و بازسازی این ابنیه بطور مداوم ادامه دارد. یکی از اقدامات بسیار ارزنده که در دوره پهلوی اول توسط بلدیه برای احیای میدان نقش جهان انجام شد، احیای فعالیت‌های شهری و کسب و کار در این میدان بود.
در این دوره برای بازگرداندن میدان به جریان زندگی شهری و احیای جنب و جوش و رونقی که میدان در روزگار صفویه داشت، مرمت و بازسازی غرفههای میدان و استقرار کاربری های مختلف در آن مدنظر قرار گرفت.
در حال حاضر، دور تا دور میدان را بازار صنوف صنایع دستی اشغال کرده و به لحاظ توریستی از رونق خوبی برخوردارند. با راه رفتن درون بازارها و شنیدن صدای چکش استادان قلمزن و دیدن آثار منبت کاری شده و سایر صنایع دستی اصفهان درمی‌یابیم که به راستی اصفهان جلوه‌گاه هنر ایرانیان است.
از سال ۱۳۶۸ به بعد به منظور حفظ و نگهداری این اثر ارزشمند، تردد خودروها در بخش جنوبی ممنوع شد و تردد در این بخش به صورت پیاده یا با درشکه صورت می‌گیرد.
احداث موزه بزرگ اسلامی در طبقه فوقانی میدان در حال انجام است و به زودی میدان بزرگ و با عظمت نقش جهان محلی برای نمایش و ارائه آثار اسلامی خواهد بود.
آنچه درباره میدان نقش جهان می‌توان گفت این است که این اثر نفیس و باشکوه که در دنیا از شهرتی چشمگیر و بی‌نظیر برخوردار است با مجموعه عناصر و عملکردهایی که در نقش‌های سیاسی، مذهبی، اقتصادی، توریستی و تفریحی داشته، پیوسته در آسمان هنر و زیبایی ایران و جهان می‌درخشد.
به طوری که با جرات می‌توان ادعا کرد این میدان همراه با فضاهای تکمیلی و عناصر مربوط به آن یعنی عمارت عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله، مسجد امام خمینی (ره)، سردر قیصریه و راسته بازارها، یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان و جهان است.
میدان نقش جهان اصفهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید.
طول میدان نقش جهان اصفهان از شمال به جنوب بالغ بر ۵۰۰ متر و عرض آن حدود ۱۶۵ متر است. تناسبات اندازه ی میدان تناسبات ۱ به ۳ است، که آن را بزرگتر نشان می‌دهد.
این میدان در گذشته کمی بزرگتر بوده و بازارهایی گرداگرد آن بوده (مانند میدان گنجعلی خان کرمان)، سپس برای جلوگیری از رانش تاق، بازارها، دهانه‌ها و تاق‌هایی به میدان افزوده شد و آن را کوچکتر کرد.
در زمان شاه صفی،این دهانه ها به مغازه تبدیل شده‌اند. در کل میدان دارای سه محور شمالی-جنوبی (مسجد امام و قیصریه)، شرقی-غربی (مسجد امام و عالی قاپو) و یک محور شرقی-غربی دیگر در راستای خیابان چهل ستون بوده و دارای ساختمان‌هایی بوده که اکنون ویران شده است.
در پشت ارسن میدان نقش جهان اصفهان ، ساختمان‌ها و باغ‌های فراوان بوده که تا کنار زاینده رود کشیده شده بوده ولی امروزه بیشتر آنها از میان رفته‌اند و تنها کوشک‌های چهل ستون و هشت بهشت و برخی دیگر به جا مانده‌اند.
حاشیه‌ی میدان امام اصفهان پر از طاق‌هایی است که فضای حجره‌های متفاوت را اشغال کرده‌اند.این حجره‌ها از جمله عمارت‌های قابل تحسین و با شکوه دوره ی صفوی هستند که در حاشیه‌ی این میدان قرار گرفته‌اند.
همانطور که گفته شد، محیط خارجی میدان نقش جهان اصفهان ، مثل صحن مساجد ۴ ایوانی ایران با ۴ دروازه انقطاع یافته بود که به کاخ سلطنتی، بازار قیصریه و مساجد جامع عباسی و شیخ لطف الله باز می‌شد.
هر یک از این دروازه‌ها بر ضلعی که درآن واقع شده بود تسلط داشت و نماد وحدت بخشی میدان به نهاد‌های عمده ی سیاسی، اقتصادی و دینی بود.
برای دریافت پکیج تور اصفهان رو لینک مقابل : کلیک کنید
برای آشنایی با هتلهای اصفهان روی لینک : کلیک کنید
برای آشنایی با سایر دیدنیهای اصفهان : کلیک کنید
عکس های زیبایی از میدان نقش جهان اصفهان و عمارت عالی قاپو و مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام :
