تاریخ استانبول

استانبول یکی از مقاصد پر رفت و آمد مسافران ایرانی است و از این جهت بر آن شدیم تا درباره تاریخ استانبول برای شما بگوییم تا این شهری که بسیاری از ایرانیها از آن بازدید کرده اند را بهتر بشناسند و درباره تاریخ پر فراز و نشیب آن بیشتر بدانید شهری که پلی بین اروپا و آسیا است و یکی از بزرگترین شاهراه های جهان تنگه بوسفر را در دل خود جای داده است.
تاریخ استانبول را می توان به چندین دوره تقسیم نمود :

تاریخ استانبول در دوران رم شرقی :

روم شرقی بطور اصلی توسط تمدن یونانی و بواسطه مستعمره‌نشینان در ۶۶۷ قبل از میلاد مسیح و بعد از نام‌گذاری پادشاه روم شرقی مستقر گردید. نام روم شرقی ترجمه یونانی کلمه Βυζάντιον است که در یونانی مدرن به صورت Βυζάντιο نوشته می‌شود و تلفظ بین‌المللی آن به صورت vi.ˈza.ⁿdjo است.
بعد از پیوستن به Pescennius Niger و موفقیت‌های بدست آمده علیه Septimius Severus در ۱۹۶ بعد از میلاد مسیح شهر توسط امپراتوری روم محاصره شد و خسارات زیادی را متحمل شد. روم شرقی توسط امپراتور روم بازسازی گردید و به سرعت موفقیت پیشین آن را بدست آورد.

تاریخ استانبول در امپراطوری روم شرقی :

موقعیت سوق‌الجیشی تنگه بسفر، امپراتور کنستانتین بزرگ را برآن داشت تا در سال ۳۳۰ قسطنطنیه (Constantinoupolis)را بنا نهد. گفته میشود که فردی ادعا کرد که به وی الهام شده که شهر باید در این مکان ساخته می‌شده‌است. قسطنطنیه بعد از یک پیشگویی رویایی در تعیین موقعیت آن بوجود آمد. امپراتوری روم شرقی که پایتخت آن قسطنطنیه بود بعد از سقوط امپراتوری در سال ۱۴۵۳، Byzantine یا روم شرقی نامیده شد.
به دلیل موقعیت استراتژیک، قسطنطنیه توانایی کنترل جاده ای و مسیر آبی بین آسیا و اروپا را به عنون گذرگاهی از دریای مدیترانه تا دریای سیاه را دارد.
قسطنطنیه در دوره روم شرقی بزرگ‌ترین شهر اروپا بوده‌است. با چهارمین جنگ صلیبی در سال ۱۲۰۴ به تسخیر و غارت درآمد و سپس توسط امپراتوری Nicaean دوباره تسخیر و محاصره شد و تحت فرماندهی میشل سوم درآمد در سال ۱۲۶۱ .
این شهر در مرکز فرهنگ و تمدن یونانی و مرکز پیروان کلیسای ارتودکس یونانی بوده و توسط بسیاری از کلیساهای با شکوه و عالی مانند آیا صوفیا (یکی از بزرگ‌ترین کلیساهای جامع دنیا) مزین شده‌است. محل اقامت پاتریک کلیسای ارتودکس (راهنمای روحانی و معنوی کلیسای ارتودکس شرقی)در آن می‌باشد.
شاه Byzas رهبری در این منطقه را به خاطر موقعیت استراتژیک اش که در طول تنگه بسفورس بود، انتخاب کرد و این منطقه را Byzantium، هم نام خود نامید. سپس امپراطور کبیر روم، کنستانتین دستور بازسازی تمام شهر و ایجاد بناهای تاریخی را داد. در سال ۳۳۰ میلادی این شهر پایتخت بزرگ امپراتوری روم شد و نام آن به کنستانتین تغییر کرد. این شهر رشد و توسعه یافت تا در سال ۴۰۰ میلادی شهر بزرگ امپراطوری رم شد. با توجه به موقعیت مکانی عالی اش که دو قاره را به هم وصل می کرد، این شهر مرکز کسب و کار، فرهنگ و دیپلماسی شد. در این دوره خیلی از بناهای دیدنی شهر مثل مسجد ایاصوفیه با عنوان قسطنطنیه، مرکز کلیسای ارتودوکس یونانی ساخته شد. در طول ۳ قرن بعد، سطح رفاه و آشفتگی در سطح شهر برابر بود و تلاش ها برای مقابله با آن ادامه داشت. تهاجمات در زمان پرداخت عوارض ادامه داشت و این شهر را تضعیف کرد تا نهایتا در سال ۱۴۵۳ بعد از ۵۳ روز توسط سلطان محمود رهبر عثمانی، شهر فتح شد و نام آن به استانبول تغییر کرد.

تاریخ استانبول در دوران امپراطوری عثمانی :

در ۲۹ ماه May سال ۱۴۵۳ سلطان محمد دوم فاتح بعد از ۳۵ سال محاصره در حالی وارد قسطنطنیه شد که توپ او یک حفره بسیار عظیم و بزرگی را در دیوارهای قسطنطنیه ایجاد کرد. (دیوارهای Theodosius دوم). استانبول سومین پایتخت و مرکز امپراتوری عثمانی در سال ۱۴۵۳ بود. بازار بزرگ و توپ خانه براساس سال‌ها پیروزی امپراتوری عثمانی بنا شده‌است. تشکیلات مذهبی به سرمایه و صندوق ذخیره‌ای برای ساختن مسجدها مثل مسجد Fatih (فاتح) و همکاری‌های دیگر مدارس و حمام‌ها کمک می‌کنند. مردم از سراسر امپراتوری به استانبول حرکت کردند و یهودیان، مسیحیان (Christians) و مسلمانان با یکدیگر در یک جامعه بین‌المللی زندگی کردند.
حکومت و فرمانروایی سلیمان یک بخش زمانی از موفقیت بزرگ هنری و سبک معماری بوده معمار sinan بسیاری از مسجدها و ساختمان‌های دیگر بزرگ شهر را طراحی کرد. تا زمانیکه هنرهای عثمانی، هنر سرامیک سازی و خطاطی هم رشد و نمو کرد.
دستورات صوفی (Sufi) که در دنیای اسلامی شایع شده بود در این شهر نیز پیروان زیادی داشت که بطور فعال در تسخیر شهر همکاری داشته‌اند. در طول امپراتوری عثمانی در شهر بیش از ۱۰۰ تکیه صوفی فعالیت داشتند.
بسیاری از این تکیه‌ها امروزه به شکل مسجد در آمده‌اند و بقیه به صورت موزه‌هایی مانند تکیه Jerrahi در فیث، مساجد Ramazan Effendi, Sunbul Effendi و هم Turbes در فیث ، Galata Mevlevihane در بیوگلو، تکیه Yahya Effendi در بشیکتاش و تکیه Bektashi در کادی کوی، که در حال حاضر خدمات مسلمانان علوی به عنوانمکانی برای برگزاری اعیاد است. شهر از سال ۱۸۷۰ به بعد توسط ساختن پل‌ها، احداث یک سیستم آبی مناسب، استفاده از نورهای الکتریکی و اختراع تراموای شهری و تلفن‌ها مدرنیزه و نوین شده‌است.
سلطان به دنبال ایجاد سطح جدیدی از زندگی در استانبول بود و در این دوره بازار بزرگ استانبول، حمام های عمومی، بیمارستان ها، مدارس و مساجد بزرگ امپریالیستی و بسیاری از ساختمان ها و بناهای معماری در شهر ساخته شد. این چشم اندازهای معماری زیبا، شهر را به یک نقطه ی فرهنگی و سیاسی و تجاری تبدیل کرد. در اواسط ۱۵۰۰ میلادی جمعیت شهر تا ۱ میلیون نفر افزایش یافت و امپراطوری عثمانی در جای خود باقی ماند تا زمانی که شهر در جنگ جهانی اول توسط متفقین اشغال شد. در سال ۱۹۲۳ بعد از جنگ استقلال ترکیه، استانبول بخشی از جمهوری ترکیه شد و با سرمایه گذاری با سرازیر شدن سرمایه در مرکز جدید آنکارا آغاز شد.

تاریخ استانبول در دوران جمهوری ترکیه :

زمانیکه جمهوری ترکیه در سال ۱۹۲۳ تشکیل شد پایتخت آن از استانبول به آنکارا منتقل شد. نام شهر قسطنطنیه از کلمه ‘Konstantiniye’ از زمان عثمانی باقی‌مانده‌بود. خارج از امپراتوری بیشتر اوقات آن را به نام استانبول شناخته اند. در سال ۱۹۳۰ جمهوریت نام آن را به استانبول تغییر داد.
بین سال‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ استانبول از نظر ساختاری تغییر زیادی کرد. در طول سال ۱۹۷۰ جمعیت استانبول شروع به افزایش تندی کرد به این علت که مردم از نقاط مختلف آناتولی برای یافتن کار به استانبول مهاجرت کردند. در همین دهه عمده جمعیت یونانی الاصل شهر( حدوداً صد هزار نفر) به سبب تهدیدات ملی گرایانهمجبور به ترک استانبول شدند. جمعیت فعلی یونانیان شهر حدوداً هزارنفر است که عمدتاً در محلهٔ گالاتا (غلطه) ساکنند. در نوامبر ۲۰۰۳ حملات تروریستی در استانبول بوقوع پیوست که القاعده به عنوان مسئول آن شناخته شد. امروزه استانبول یک کلان شهر بزرگ بین‌المللی محسوب میشود که در سطح جهانی مطرح است.